توضیحات
سیستم اطفاء حریق
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک به گونهای طراحی شده که بدون نیاز به دخالت انسان، در زمان بروز حریق فعال شود. رایجترین نمونه آن اسپرینکلرها هستند که در سقف نصب میشوند و در صورت افزایش دما، به طور خودکار آب یا ماده اطفایی را پخش میکنند.
تاریخچه:
اولین سیستم اسپرینکلر در قرن هجدهم میلادی در آمریکا طراحی شد. از آن زمان تاکنون این سیستم تکامل یافته و امروزه علاوه بر آب، از گازهای بیاثر (CO₂، FM200، Novec 1230) و پودر خشک نیز استفاده میشود.
انواع سیستم اطفاء حریق
اطفاء حریق به مجموعه اقداماتی گفته میشود که برای خاموش کردن آتش و جلوگیری از گسترش آن انجام میگیرد. این کار میتواند توسط افراد آموزشدیده (آتشنشانها) یا در مراحل اولیه توسط افراد حاضر در محل صورت گیرد
1. سیستم اطفاء حریق دستی
شامل کپسولهای آتشنشانی (آب، پودر خشک، CO₂، فوم).
هوزریل و شیلنگ آتشنشانی.
پتوی نسوز و سطل شن.
📍 کاربرد: منازل، ادارات، کارگاههای کوچک، خودروها.
2. سیستم اطفاء حریق اتوماتیک (ثابت)
این سیستمها بهطور خودکار فعال میشوند و آتش را در لحظات اولیه کنترل میکنند:
🔹 الف) سیستم اسپرینکلر (Sprinkler)
رایجترین سیستم اطفاء آتش.
در سقف نصب شده و با بالا رفتن دما فعال میشود.
📍 کاربرد: ساختمانهای مسکونی، اداری، هتلها، مراکز خرید، انبارها.
🔹 ب) سیستم اطفاء حریق گازی
شامل گازهای CO₂، FM200، Novec 1230 و Inergen.
آتش را با کاهش اکسیژن یا قطع واکنش زنجیرهای خاموش میکنند.
📍 کاربرد: مراکز داده، اتاق سرور، موزهها، کتابخانهها و مکانهای حساس به آب.
🔹 ج) سیستم اطفاء حریق پودری (Dry Powder)
پودر شیمیایی خشک روی آتش پاشیده میشود و واکنش زنجیرهای آن را متوقف میکند.
📍 کاربرد: صنایع شیمیایی، کارگاهها، انبار مواد قابل اشتعال.

🔹 د) سیستم اطفاء حریق کف (Foam)
کف روی سطح مایعات قابل اشتعال (مثل بنزین) قرار گرفته و مانع رسیدن اکسیژن به آنها میشود.
📍 کاربرد: پالایشگاهها، صنایع نفت و گاز، انبار سوخت.
🔹 هـ) سیستم اطفاء حریق مه آب (Water Mist)
با استفاده از ذرات ریز آب، دما و اکسیژن کاهش مییابد.
📍 کاربرد: بیمارستانها، تجهیزات حساس الکتریکی، مکانهای با نیاز به آب کم.
3. سیستم اطفاء حریق ترکیبی (Hybrid Systems)
ترکیب دو یا چند ماده اطفایی (مثلاً آب + نیتروژن یا کف + پودر).
📍 کاربرد: صنایع خاص و محیطهایی با ریسک بالا.
✅ نکته مهم: انتخاب نوع سیستم باید بر اساس کلاس حریق (A, B, C, D, F)، نوع محیط و ارزش داراییها انجام شود.
کاربرد های سیستم اطفاء حریق
سیستمهای اطفاء حریق بسته به نوعشان، در مکانها و شرایط مختلفی کاربرد دارند. هدف اصلی آنها حفاظت از جان افراد، تجهیزات و ساختمانها است. در ادامه کاربردها را بهصورت دستهبندی توضیح میدهم:

🔹 کاربرد سیستمهای اطفاء حریق دستی
(مثل کپسول، هوزریل و پتوی نسوز)
✅ادارات و منازل: برای مهار آتشهای کوچک مثل سوختن وسایل برقی یا آشپزخانه.
✅کارگاهها و انبارهای کوچک: کنترل آتش قبل از گسترش.
✅خودروها و وسایل نقلیه: کپسول آتشنشانی همراه.
✅فروشگاهها و مراکز آموزشی: استفاده سریع توسط کارکنان یا افراد حاضر.
🔹 کاربرد سیستمهای اطفاء حریق اتوماتیک
(مثل اسپرینکلر، گازی، پودری و کف)
1. سیستم اسپرینکلر آبی
✅ساختمانهای بلندمرتبه، هتلها، مراکز خرید.
✅انبارها و کارخانهها برای مهار آتشسوزی سریع.
2. سیستم گازی (CO₂، FM200، Novec 1230)
✅اتاق سرور و مراکز داده (چون آب باعث خرابی تجهیزات میشود).
✅موزهها و کتابخانهها برای حفاظت از اسناد و آثار تاریخی.
✅اتاق کنترل و تجهیزات الکتریکی حساس.

3. سیستم کف (Foam)
✅پالایشگاهها، صنایع نفت و گاز.
✅انبارهای سوخت و مواد شیمیایی مایع.
4. سیستم پودری (Dry Powder)
✅صنایع فلزی و شیمیایی.
✅کارگاههای صنعتی و محیطهایی با خطر گاز و مواد قابل اشتعال.
🔹 کاربرد کلی و مشترک همه سیستمها
حفاظت از جان انسانها.
کاهش خسارات مالی.
ایجاد زمان برای تخلیه امن افراد.
کاهش گسترش آتش و جلوگیری از فاجعه بزرگ.
الزامات قانونی و بیمهای در ساختمانها و صنایع.
چرا باید از سیستم اطفاء حریق استفاده کنیم؟
1. حفاظت از جان انسانها
مهمترین دلیل استفاده، نجات جان افراد است.
این سیستمها میتوانند قبل از رسیدن آتشنشانها آتش را مهار کرده و فرصت تخلیه ایمن فراهم کنند.
2. جلوگیری از خسارت مالی
آتشسوزی در چند دقیقه میتواند میلیونها تومان خسارت به بار آورد.
سیستم اطفاء با خاموشکردن سریع، مانع نابودی تجهیزات و کالا میشود.
3. حفاظت از تجهیزات حساس و اسناد
در مراکز داده، بیمارستانها، بانکها یا موزهها نابودی تجهیزات یا اسناد میتواند غیرقابل جبران باشد.
سیستمهای خاص مثل گازی (FM200، Novec 1230) بدون آسیب رساندن به وسایل، آتش را خاموش میکنند.

4. رعایت قوانین و استانداردها
در مقررات ملی ساختمان ایران و بسیاری از کشورها، نصب سیستم اطفاء حریق در ساختمانهای بزرگ الزامی است.
نبود آن میتواند مانع دریافت پایانکار یا مجوز بهرهبرداری شود.
5. شرط بیمه و امنیت سرمایه
شرکتهای بیمه در اکثر مواقع فقط زمانی خسارت آتشسوزی را پرداخت میکنند که سیستم اطفاء حریق نصب شده باشد.
6. کاهش توقف کسبوکار یا خدمات
در صورت بروز آتشسوزی، کل یک کارخانه یا مرکز تجاری ممکن است تعطیل شود.
سیستم اطفاء کمک میکند فعالیت سریعتر به روال عادی بازگردد.
7. حفاظت از محیط زیست
آتشسوزیهای بزرگ موجب آلودگی شدید هوا و نابودی منابع طبیعی میشوند.
اطفاء سریع از این خسارتها جلوگیری میکند.



















