پرورش قارچ دکمه ای با مدرک فنی حرفه ای در کرج

قارچ‌ها یکی از منابع مهم تأمین پروتئین گیاهی هستند که در سراسر جهان به عنوان ماده‌ای مغذی، پرخاصیت و سودآور شناخته می‌شوند. در میان انواع مختلف قارچ‌های خوراکی، قارچ دکمه‌ای سفید به‌واسطه‌ی طعم ملایم، قابلیت پخت متنوع و مصرف بالا، از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است. پرورش این قارچ در سال‌های اخیر به یکی از مشاغل نوپا و سودآور در ایران و سایر کشورها تبدیل شده‌است.

خواص قارچ دکمه ای

1. سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها

2. تقویت سیستم ایمنی بدن

3. منبع ویتامین D

4. کاهش کلسترول

5. کنترل وزن

6. سلامت مغز

7. کاهش فشار خون

8. سلامت استخوان

9. خاصیت ضد التهابی

10. سم زدایی بدن

11. بهبود خلق و خو

12. افزایش انرژی

13. مراقبت از پوست

14. فواید قارچ در بارداری

15.تقویت سلامت مو

16.خاصیت ضد سرطانی قارچ دکمه‌ای

مزایای پرورش قارچ دکمه‌ای

1. نیاز نداشتن به زمین زراعی؛ امکان پرورش در فضاهای سرپوشیده مانند انباری، زیرزمین یا سوله.
2. اشتغال‌زایی بالا با سرمایه‌ی اولیه‌ی کم و بازگشت سریع سرمایه.
3. عدم نیاز به آفت‌کش‌ها یا کودهای شیمیایی.
4. سازگاری با اقلیم‌های مختلف در صورت کنترل دما و رطوبت.
5. دوره‌ی کشت کوتاه‌مدت (معمولاً ۲۵ تا ۴۵ روز).
6. امکان راه‌اندازی در مقیاس خانگی، نیمه‌صنعتی و صنعتی.
7. بازار فروش گسترده و دائمی در سطح شهرها، رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و صنایع غذایی.

۱. تأمین کمپوست

 کمپوست بستر اصلی رشد قارچ دکمه ای است و باید حاوی مواد مغذی، رطوبت کافی و میکروارگانیسم‌های مفید باشد. کمپوست را می‌توان:

از شرکت‌های تولید کمپوست تهیه کرد (نوع آماده)

یا به‌صورت دستی با ترکیباتی مانند کاه، کود مرغی یا اسبی، اوره و گچ تهیه نمود

 نکته: کمپوست آماده به دلیل داشتن کیفیت تضمین‌شده، برای افراد تازه‌کار پرورش قارچ دکمه ای توصیه می‌شود.

۲. اسپان‌زنی (بذرپاشی)

پس از آماده‌سازی بستر، بذر قارچ دکمه ای که به آن اسپان گفته می‌شود، به‌صورت یکنواخت روی کمپوست پخش می‌شود و کمی با آن مخلوط می‌گردد. محیط باید گرم و مرطوب باشد تا میسلیوم به‌خوبی رشد کند.

۳. رشد میسلیوم (دوره‌ی تلقیح)

در این مرحله، رشته‌های قارچ دکمه ای (میسلیوم) در بستر گسترش می‌یابند. مدت زمان این دوره ۱۲ تا ۱۷ روز است. پس از سفید شدن سطح کمپوست و بوی خاص آن، نشانه‌ی آمادگی برای خاک‌پوشی است.

۴. خاک‌پوشی (کازینگ)

روی سطح کمپوست، لایه‌ای از خاک مرطوب، ضدعفونی‌شده و دارای PH مناسب ریخته می‌شود. این خاک به حفظ رطوبت و حمایت از جوانه‌زنی قارچ دکمه ای کمک می‌کند. ضخامت خاک معمولاً ۴ تا ۵ سانتی‌متر است.

۵. شوک‌دهی

پس از چند روز از خاک‌پوشی، با کاهش دما و تنظیم تهویه، شوک حرارتی وارد می‌شود تا قارچ‌ها تحریک به رشد شوند. در این دوره، دما به حدود ۱۶ تا ۱۸ درجه کاهش می‌یابد.

۶. رشد و برداشت قارچ

نخستین قارچ‌ دکمه ای  پس از حدود ۲۵ تا ۳۰ روز ظاهر می‌شوند. برداشت باید با دقت انجام گیرد تا به میسلیوم و قارچ‌های بعدی آسیبی وارد نشود. دوره‌ی برداشت معمولاً شامل ۳ تا ۵ فلش (flush) است که هرکدام حدود ۷ تا ۱۰ روز طول می‌کشد.

1.کپک سبز (Trichoderma): از مهم‌ترین تهدیدهاست برای پرورش قارچ دکمه ای؛ به‌علت عدم رعایت بهداشت یا تهویه‌ی نامناسب.

2.مگس قارچ: کنترل با توری پنجره، ضدعفونی و سموم مجاز.

3.باکتری لکه‌ای: ایجاد لکه‌های قهوه‌ای روی قارچ دکمه ای؛ جلوگیری با حفظ بهداشت.

1. اتاق یا سالن ایزوله با قابلیت تنظیم دما و رطوبت
2. قفسه‌بندی یا جعبه‌های مخصوص کمپوست
3. دستگاه رطوبت‌ساز و فن تهویه
4. دماسنج و رطوبت‌سنج
5. ماسک و دستکش برای رعایت بهداشت
6. لامپ کم‌نور (در صورت نیاز)
7. کارد مخصوص برداشت قارچ
8. ظروف بسته‌بندی و برچسب گذاری

1. استفاده از لباس، دستکش و کفش مخصوص در محل پرورش قارچ دکمه ای
2. ضدعفونی کامل سالن، ابزار و ورودی‌ها پیش از شروع هر دوره
3. جلوگیری از ورود افراد غیرمرتبط یا آلوده
4. ضدعفونی خاک پوششی با بخار یا فرمالین (در روش سنتی)

پرورش قارچ دکمه‌ای یکی از بهترین گزینه‌ها برای راه‌اندازی کسب‌وکار خانگی یا صنعتی با سرمایه‌ی اندک و سود بالا محسوب می‌شود. با آموزش صحیح، رعایت اصول بهداشتی، بازاریابی مناسب و به‌روز بودن اطلاعات، می‌توان به موفقیت و درآمد پایدار در این حوزه دست یافت.