درمان غیر جراحی زانوی پرانتزی در پیروزی

توضیحات

سجاد اسماعیلیان جاوید، متخصص ارتوپد و مدیر کلینیک سلامت پا، فارغ‌التحصیل از دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی (پیشتر دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی) است. ایشان با شماره نظام پزشکی ا_پ_۷۸۷ فعالیت می‌کنند و تجربه زیادی در زمینه درمان‌های غیرجراحی و ارتوپدی دارند. تخصص‌های ایشان شامل بررسی و درمان انحرافات ستون‌فقرات (مثل اسکولیوز و کایفوز)، اختلالات پا (مانند صافی کف پا، خارپاشنه و انحراف شست پا) و مشکلات زانو (مثل زانوی ضربدری، زانوی پرانتزی و رانوی عقب‌رفته) می‌شود.

از دیگر خدمات ایشان می‌توان به انجام اسکن کف پا (Foot Scan) و طراحی و ساخت کفی، صندل و کفش‌های طبی اشاره کرد. سجاد اسماعیلیان جاوید همچنین مسئول بخش ارتوپدی‌فنی بیمارستان عرفان نیایش در سال ۹۸ و مسئول بخش ارتوپدی‌فنی بیمارستان کسری از سال ۱۴۰۰ بوده است.

درمان غیر جراحی زانوی پرانتزی در پیروزی

زانوی پرانتزی یا "گنبه‌زار" یکی از مشکلات شایع مفاصل زانو است که به‌ویژه در افرادی که به‌طور مکرر دچار آسیب‌های ورزشی، اضافه‌وزن، یا مشکلات اسکلتی هستند، مشاهده می‌شود. این حالت معمولاً به‌صورت منحرف شدن زانوها به سمت خارج بدن خود را نشان می‌دهد. زانوی پرانتزی می‌تواند منجر به بروز درد و مشکلات حرکتی شود و در صورتی که درمان نشود، عواقب زیادی از جمله آرتروز زانو را در پی خواهد داشت. در این مقاله، روش‌های غیرجراحی درمان زانوی پرانتزی بررسی می‌شود، با تاکید ویژه بر درمان‌های مبتنی بر فیزیوتراپی، تغییرات سبک زندگی، و استفاده از تکنولوژی‌های نوین.

تعریف زانوی پرانتزی و علائم آن

زانوی پرانتزی به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن زانوها به سمت خارج از بدن انحراف پیدا کرده‌اند، به‌طوری‌که هنگام ایستادن فرد، فاصله زیادی بین زانوها مشاهده می‌شود. این حالت بیشتر در سنین پایین و در کودکان مشاهده می‌شود، اما در بزرگسالان نیز به‌خصوص در اثر فشارهای مداوم یا آسیب‌های مزمن، به‌وجود می‌آید.

علائم زانوی پرانتزی شامل درد در نواحی داخلی یا خارجی زانو، احساس سنگینی و فشار در هنگام راه رفتن، تغییر در گام برداشتن، و کاهش دامنه حرکتی مفصل زانو است. این علائم می‌توانند در طول زمان بدتر شوند و به مشکلات جدی‌تر مانند آرتروز منجر گردند.

علل ایجاد زانوی پرانتزی

زانوی پرانتزی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود که در اینجا برخی از مهم‌ترین آن‌ها بررسی می‌شوند:

1. آسیب‌های ورزشی: ضربه‌های مستقیم به زانو یا فشارهای مکرر در ورزش‌های سنگین می‌توانند منجر به تغییرات ساختاری در زانو شوند.

2. چاقی و اضافه وزن: اضافه وزن می‌تواند فشار زیادی به زانوها وارد کرده و باعث انحراف آن‌ها به سمت خارج شود.

3. اختلالات ژنتیکی و اسکلتی: برخی از مشکلات اسکلتی از جمله مشکلات در رشد استخوان‌های پا می‌تواند باعث زانوی پرانتزی شود.

4. پیری و تغییرات طبیعی مفصل زانو: در طول زمان، غضروف‌های مفصل زانو به تدریج فرسوده می‌شوند و می‌توانند باعث بروز انحرافات و تغییر شکل در زانو شوند.

درمان‌های غیرجراحی برای زانوی پرانتزی

در صورتی که زانوی پرانتزی به‌طور ملایم و ابتدایی باشد، اغلب نیاز به جراحی نیست و می‌توان با استفاده از روش‌های غیرجراحی به بهبود وضعیت زانو پرداخت. این روش‌ها می‌توانند شامل فیزیوتراپی، استفاده از بریس‌های اصلاحی، تغییرات در سبک زندگی و تغذیه، و روش‌های پزشکی کم تهاجمی مانند تزریق داروها یا پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) باشند.

1. فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از اصلی‌ترین درمان‌های غیرجراحی برای زانوی پرانتزی است. هدف از فیزیوتراپی تقویت عضلات اطراف مفصل زانو و بهبود تعادل و هماهنگی حرکتی است. این فرآیند شامل تمرین‌های تقویتی برای عضلات چهارسر ران، همسترینگ، و سایر عضلات پشتیبانی‌کننده زانو است. علاوه بر این، فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند از روش‌های درمانی مانند ماساژ درمانی، اصلاح وضعیت بدن، و استفاده از دستگاه‌های فیزیوتراپی برای کاهش درد و التهاب استفاده کنند.

تمرینات خاصی که در فیزیوتراپی برای درمان زانوی پرانتزی استفاده می‌شود، عبارتند از:

- تمرینات تقویتی برای عضلات چهارسر ران و همسترینگ

- تمرینات انعطاف‌پذیری برای بهبود دامنه حرکتی زانو

- تمرینات تعادلی برای بهبود استحکام و پایداری زانو

- تکنیک‌های کاهش درد و التهاب مثل یخ‌درمانی و گرما درمانی

2. بریس‌های اصلاحی و کفش‌های خاص

استفاده از بریس‌های زانو و کفی‌های طبی می‌تواند در تغییر وضعیت زانوها و بهبود وضعیت آن‌ها مؤثر باشد. این بریس‌ها به‌ویژه در شرایطی که زانو دچار انحرافات جزئی شده است، می‌توانند به اصلاح موقعیت زانو و کاهش فشار از مفصل کمک کنند. علاوه بر این، استفاده از کفش‌های طبی و کفی‌هایی که از تغییر وضعیت زانوها جلوگیری می‌کنند، به تسکین درد و کاهش علائم کمک می‌نماید.

3. تزریق دارو و پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

در مواردی که درد و التهاب زانو شدید است و روش‌های غیرتهاجمی دیگر مؤثر نباشند، تزریق داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) و یا پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) می‌تواند کمک‌کننده باشد. PRP یک روش درمانی است که در آن پلاسمای خون بیمار که غنی از فاکتورهای رشد است، به زانو تزریق می‌شود تا فرایند ترمیم بافت غضروفی را تحریک کرده و درد و التهاب را کاهش دهد.

4. تغییرات سبک زندگی

درمان زانوی پرانتزی به تغییرات سبک زندگی بستگی زیادی دارد. یکی از مؤثرترین اقدامات، کاهش وزن است. هر گونه اضافه‌وزن به‌ویژه در ناحیه پاها و زانوها می‌تواند فشار اضافی وارد کرده و به تشدید انحراف زانوها منجر شود.

همچنین، انجام تمرینات منظم ورزشی برای تقویت عضلات پا و افزایش استقامت می‌تواند کمک‌کننده باشد.

تغذیه مناسب نیز بخش مهمی از درمان است. مصرف مواد مغذی مانند کلسیم و ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها و غضروف‌ها ضروری است.

5. روش‌های درمانی نوین

در کنار روش‌های ذکر شده، تکنولوژی‌های نوین مانند درمان‌های لیزری یا استفاده از تجهیزات مخصوص برای تسکین درد و درمان غیرجراحی زانوی پرانتزی در حال گسترش است. این درمان‌ها معمولاً با هدف کاهش درد و بهبود حرکت مفصل استفاده می‌شوند و در مواردی که درد مزمن و شدید است، می‌توانند مفید باشند.

نتیجه‌گیری

زانوی پرانتزی یک مشکل شایع است که می‌تواند به‌ویژه در صورتی که به موقع درمان نشود، منجر به مشکلات جدی‌تری مانند آرتروز شود. با این حال، درمان‌های غیرجراحی می‌توانند به‌طور مؤثر و بدون نیاز به عمل جراحی وضعیت زانو را بهبود بخشند. از فیزیوتراپی و تغییرات سبک زندگی گرفته تا استفاده از روش‌های نوین درمانی، گزینه‌های زیادی برای مدیریت این مشکل وجود دارد. همچنین، با توجه به تأثیرات مثبت این درمان‌ها در بهبود کیفیت زندگی افراد، توصیه می‌شود که در مراحل اولیه این مشکل، از روش‌های غیرجراحی بهره‌برداری شود تا از جراحی‌های پرهزینه و پیچیده جلوگیری گردد.

درمان غیرجراحی زانوی پرانتزی در پیروزی